تاثیر عوامل مدیریتی بر توسعه صادرات غیرنفتی
مرتضی سالاری سردری، کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی دریایی
خبرنگار مهدی زاعی
صادرات به سبب اهمیت و نقشی که درکسب موفقیت تجاری سازمانهای مهم با وسعت تجارت وگستره تولیدی جهانی دارد، نقشی اساسی در رشد و دستیابی به اهداف سازمانی ایفا می کند و به صورت ویژه ای در رشد تجارت دارای اهمیت می باشد، ازسال ۱۲۸۷هجری شمسی(۱۹۰۸ میلادی)که نفت توسط ویلیام ناکس دارسی در ایران کشف شد، بیش از ۱۱۰ سال می گذرد. حجم عظیم ذخایر نفتى و تعداد محدود کشورهای دارای ذخایر نفتی سهل الوصول و همچنین نیاز روزافزون کشورهای توسعه یافته وبزرگ دنیا به انرژی، باعث شد که دولتمردان ما در طی این سالیان عمده نگاهشان به درآمدهای حاصل از فروش نفت خام باشد. با افزایش جمعیت، توسعه صنایع داخلی و نیاز آنها به انرژی ومهمتر ازهمه تجدید ناپذیر بودن ذخایر نفت و گاز، اقتصاد دانان و دولتمردان را به سمت حرکت به سوی کم کردن اتکا به صادرات نفت خام و رویکرد توسعه صادرات غیرنفتی سوق داد. به اعتقاد آگاهان مسائل اقتصادی، اتکا به درآمدهای نفتی حاصل از صدور نفت خام، مانع از آن شده است که مسئولان برای ایجاد تنوع در منابع درآمدی و توسعه صادرات غیر نفتی بطور اساسی چاره اندیشی کنند. افزایش جمعیت، کاهش تدریجی ذخایرنفتی و تنزل بازده چاههای نفتی از مواردی است که نیاز به ارز را افزایش می دهد و اقتصاد ایران برای بازسازی و توسعه به ارز بیشتری نیاز خواهد داشت، بنابراین راهی بجز تاکید بر صادرات غیر نفتی وجود نخواهد داشت تاکید بر صادرات غیرنفتی یکی از راهبردهای برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی کشوراز برنامه سوم تاکنون بشمارآمده است.
ازاین رو، درتحقیق حاضر به شناسایی و بررسی عوامل تاثیرگذار بر توسعه صادرات غیرنفتی به کشور عمان از بنادر جنوبی(مورد مطالعه بندر جاسک)پرداخته شده است. جامعه آماری این تحقیق صادر کنندگان، مدیران اقتصادی، مدیران عملیاتی بنادر، تصمیم گیران عملیات بنادر، مالکان شناورها ، شرکت های نمایندگی کشتیرانی است، که در حدود ۵۰ نفر می باشند، شناسایی این عوامل به روش علمی و ارائه راهکارهای عملی به فعالان اقتصادی وتجارت خارجی می تواند باعث رونق اقتصادی و افزایش درآمدهای ارزی وبهبود فضای کسب وکار شود. همچنین در این زمینه با گردآوری داده ها وتجزیه وتحلیل آنها، به شکل کاملاً ملموس عوامل تاثیر گذار بر صادرات غیر نفتی شناسایی شد و با دراختیار گذاردن این یافته ها به فعالین اقتصادی و تجار و مدیران اقتصادی آنها را برای ایفای نقشی پررنگ تر وکسب سهم بازاری بیشتر در منطقه مورد مطالعه، یاری خواهد نمود.
نتایج تحقیق نشان می¬دهد که بالاترین رتبه تاثیرگذاری را عوامل مدیریتی دارد و سپس عوامل اجتماعی فرهنگی در رتبه دوم، عوامل سیاسی در رتبه سوم، عوامل جغرافیایی در رتبه چهارم و کمترین رتبه تاثیرگذاری را عوامل اقتصادی دارا می باشد. در نهایت براساس نتایج به دست آمده پیشنهادهایی در راستای عوامل مدیریتی شناسایی شده در پیشینه تحقیق برای مدیران و نقش آفرینان حوزه صادرات جهت بهبود عوامل مدیریتی بدین شرح ارائه شده است :
افزایش فرآیند بازاریابی(تبلیغات وغیره..)، افزایش تحقیق وتوسعه، افزایش بکارگیری نیروی کار توانمند، افزایش تعهد و پایداری، مدیریت، افزایش بگارگیری نوآوری وتکنولوژی، افزایش توجه به استراتژی های درون سازمانی(قیمت گذاری،استراتژی محصول،کیفیت وغیره..)، افزایش بهره وری عوامل تولید، افزایش توجه به ذینفعان و مشتریان، بهبود شناسایی کمبودها(نیازهای بازار)، افزایش شناخت تغییرات بازار، افزایش آگاهی از استراتژی های کسب و کار، افزایش شناخت سلیقه مشتری، بهبود ساز و کار ارتباطی، بهبود ساختار سازمانی و ….
